Euskararen lurraldea, Euskal Herria izenez ezagun, Europako hegoaldean dago, Pirinioetako mendebaldean. Mendikatearen bi aldeetara hedatzen da, ibarrak eta lautadak zeharkatu eta Kantauri itsaso biziraino. Antzina-antzinakoa da bere historia, kultura berezi bat du, eta munduan berdinik ez duen hizkuntza bat. Euskal Herria anitza eta abegikorra da. Eta dena dago hurbil. Bere gizarte modernoak ondo jakin du garai bakoitzera moldatzen, eta era horretan lortu du Europaren aitzindaritzan kokatzea bizi-kalitateari eta giza garapen jasangarriari dagokienez.

Europako hizkuntza bizi zaharrena da euskara. Bere jatorriak misterio bat izaten jarraitzen du: ezezaguna da bere sorburua eta ez du ahaidetasun zuzenik beste hizkuntza batzuekin. Euskarak mendeetan iraun du bizirik, eta berari esker eutsi diote euskaldunek kultura propio eta jori bati. Nabarmentzekoa da bertsolaritzaren oraingo egoera bikaina, bere kemena eta entzute handia. Gaur egun, 900.000 euskara hiztun inguru daude, eta nabaritasuna hartu du hezkuntzaren, kulturaren eta gizartearen eremuan, baita mundu digitalean ere.

Erroak sustraituta dituen lurraldea da, eta berezitasunez jositako kultura baten jabe. Tradizioek, folkloreak eta mitologiak, hizkuntzarekin batera, leku gailen bat hartzen dute imajinario kolektiboan: iraganari begiratzeko balio izateaz gainera, etorkizunerantz proiektatzeko oinarria dira. Lurralde moderno bat da gaur egun, eta elkar hartuta bizi dira bertan tradizioa eta abangoardia.

Azkenaldi honetan egin diren zenbait filmen arrakastari esker ‒´Loreak´, ´Amama´ edo ´Handia´, besteren artean‒ loraldian da orain euskarazko zinemagintza. Euskal zinema azken 50 urteetan garatu da bereziki: Euskal Herriari gorazarre egiten dion ´Ama Lur´ filmetik (N. Basterretxea eta F. Larruquert, 1968) Kimuak film laburren programak babestutako zuzendarien belaunaldi berriraino (Cobeaga, Garaño, Arregi, Vigalondo, Goenaga, Altuna, Esnal…), Medem edo Alex de la Iglesia zinemagile ospetsuak tartean direla. Ikus-entzunezko kultura oparo baten jabe da Euskal Herria, Donostiako Zinemaldia ikurtzat duena.

Euskal literaturan bizitasun handia antzematen da gaur egun. Liburu ugari itzultzen dira hizkuntza desberdinetara, saritu eta zenbait kasutan zinemara moldatu ere egiten dira. 1975az geroztik, Espainiako diktadura amaitutakoan, ugaldu egin ziren argitaletxeak. Euskarazko literaturak bultzada handia izan zuen, eta protagonismo berezia hartu zuten euskarazko idazleek, Bernardo Atxagak, Ramon Saizarbitoriak eta Arantxa Urretabizkaiak, besteak beste. Azken urteetan, belaunaldi berri bat ari da erreleboa hartzen, besteren artean, Eider Rodríguez, Kirmen Uribe eta Harkaitz Cano idazleen eskutik. Gainera, gaztelaniazko idazleak ere, haien artean Ramiro Pinilla, Fernando Aramburu eta Dolores Redondo, besteak beste, gailendu egin dira azken hamarkada hauetan.

Dantza tradizionaletik abangoardiako antzerkira, zabala eta nortasun handikoa da euskal arte eszenikoen eskaintza. Eta gizartean sakonak izan badira ere aldaketak, euskal dantza tradizionalaren errepertorioak bizirik dirau Euskal Herrian. Dantza klasikoa, tradizionala, antzerki dantza eta garaikidea elkartu eta nahastu egiten dira sarritan. Gaur egun, gainera, euskal dantzari batzuk, Lucía Lacarra eta Igor Yebra haien artean, nazioarteko izen handiko balet konpainietako kide dira. Antzoki nagusiek (Bilboko Arriaga, Donostiako Victoria Eugenia eta Gasteizko Printzipala) eta espazio eszeniko independenteek ere bizirik gordetzen dute antzerkiaren suharra.